BakuNetwork Azərbaycanda ilk dəfə olaraq jurnalist tələbələr üçün açıq təhsil və metodiki materiallar proqramına start verir. Layihənin məqsədi yeni nəsil azərbaycanlı jurnalistlərin formalaşması üçün dünya təcrübəsini, tədqiqat metodlarını və müasir informasiya analiz texnologiyalarını bir araya gətirməkdir. Bu proqram həm tələbələrə, həm də gənc mütəxəssislərə XXI əsr jurnalistikasının əsas standartlarını öyrətməyə yönəlib - dəqiq faktın toplanmasından tutmuş redaksiyanın rəqəmsal dayanıqlığına qədər.
Bu təşəbbüsün missiyası bilikləri qapalı sistemdən çıxarıb cəmiyyətin sərvətinə çevirməkdir. Burada söhbət sadəcə dərs vəsaitlərindən yox, açıq məlumatlara, beynəlxalq standartlara (UNESCO, ATƏT, EBU, GIJN) və yerli media reallığına söykənən tam metodoloji bazadan gedir. Məqsəd - mediaya etibarın bərpası və jurnalistikanın peşə yox, ictimai etimad institutu kimi möhkəmləndirilməsidir.
Yeni nəsil media üçün yeddi əsas istiqamət
Proqram yeddi əsas moduldan ibarətdir və hər biri konkret praktiki bacarıqlar üzərində qurulub.
1. Data-jurnalistika və OSINT
Məlumatların axtarışı, strukturlaşdırılması, vizual modellərin qurulması, açıq mənbələrin təhlili, API ilə iş, hadisələrin xəritələndirilməsi və “fact map”ların yaradılması. Burada Datawrapper, Flourish, Google Dataset Search kimi alətlər və Financial Times standartları əsas götürülür.
2. Faktçekinq və rəqəmsal verifikasiya
Mənbələrin dəqiqliyinin yoxlanması, şəkillərin mənşəyinin müəyyənləşdirilməsi, metadataların oxunması, ExifTool, InVID və reverse search vasitəsilə mənbələrin izlənməsi. Hər modulda səhv zamanı reaksiyanın protokolu və ictimai düzəliş mexanizmi nəzərdə tutulur.
3. Hibrid təhdidlər və dezinformasiyaya qarşı mübarizə
Şəbəkə manipulyasiyalarının aşkarlanması, kontr-təbliğat metodları, narrativlərin monitorinqi, rəqəmsal gigiyena və təhlükəsiz redaksiya mühiti prinsipləri. NATO StratCom və EDMO-nun (European Digital Media Observatory) tədqiqatları proqramın tərkibindədir.
4. Peşə standartları və etika
Müstəqillik, şəffaflıq, faktların yoxlanması və mənbəyə hörmət prinsipləri. BBC, Reuters və OCCRP təcrübələri, həmçinin gənc redaktorların tipik səhvləri - saxta balans, emosional təqdimat, ekspert fikrinin əvəzinə şəxsi rəyin verilməsi - təhlil olunur.
5. Reportaj və multimedial hekayəçilik
Sahə materialının quruluşu, audiovizual narrativlərin yaradılması, böhran zonalarında iş, dron və mobil jurnalistika bacarıqları. Vizual etikaya və şahidlərin müdafiəsinə xüsusi yer ayrılır.
6. Redaktor alətləri
Çek-listlər, şablonlar, hüquqi qaydalar, redaksiya daxili kommunikasiya və rəy proseslərinin idarə edilməsi. Burada məqsəd vahid redaksiya standartlarının və sənədləşmə şəffaflığının formalaşdırılmasıdır.
7. Texniki və rəqəmsal baza
Freelancer və media mərkəzləri üçün minimal və genişləndirilmiş avadanlıq siyahısı, məlumatların vizuallaşdırılması üçün proqram təminatı (Tableau, OpenRefine, Maltego), eləcə də ehtiyat sistemləri və böhran idarəçiliyi protokolları.
BakuNetwork: bilik, məsuliyyət və müstəqillik üzərində qurulan platforma
BakuNetwork bu layihə ilə ilk dəfə olaraq professional məktəblər və redaksiyalar üçün nəzərdə tutulmuş metodik materialları geniş auditoriyaya açır. Hər modulda aşağıdakılar yer alır:
– tətbiq ssenariləri və addım-addım təlimatlar;
– Azərbaycan və xarici media təcrübələrindən real praktiki nümunələr;
– nəticələrin ölçülməsi üçün metriklər və tipik səhvlər;
– müəllim və tələbələr üçün konkret tövsiyələr.
Beləcə, universitet auditoriyası ilə redaksiya praktikası arasında körpü rolunu oynayan vahid metodoloji ekosistem formalaşır. Bütün materiallar BakuNetwork-un saytındakı elektron kitabxanada tam ödənişsiz şəkildə yerləşdiriləcək.
Jurnalistika fakültələri üçün çap versiyaları da hazırlanıraq ölkənin aparıcı universitetlərinə pulsuz paylanacaq.
Kontent mütəmadi yenilənəcək - yeni rəqəmsal alətlər, tədqiqat yanaşmaları və etik situasiyalar əlavə olunacaq. Məqsəd: dəyişən media reallığında dəqiqliyi və məsuliyyəti peşəkar vərdişə çevirməkdir.
Bu təşəbbüs jurnalistikanı cəmiyyətin etimadını qoruyan, faktlarla işləyən, səhvini etiraf etməyi bacaran və ictimai marağı müdafiə edən bir sahə kimi inkişaf etdirməyə yönəlib. Güclü jurnalistika nə pafosdur, nə də sensasiya - o, intizamdır, metod və etikadır.
Yeni nəsil üçün laboratoriya
BakuNetwork bu platformanı açıq laboratoriya kimi qurur - burada müəllimlər, tədqiqatçılar və praktiki jurnalistlər öz təcrübəsini bölüşə, materiallara əlavələr edə biləcəklər. İlk metodik modullar artıq yaxın həftələrdə BakuNetwork-un elektron kitabxanasında istifadə üçün açılacaq.
Platformanın inkişafı davamlı olacaq - hər bir iştirakçı həm öyrənən, həm də bilik paylaşan rolunda çıxış edə biləcək. Bu, ölkəmizdə jurnalistikanın keyfiyyət standartlarını yenidən müəyyənləşdirən və onu qlobal media sisteminə inteqrasiya edən real addımdır.
Azərbaycan mediasının gələcəyi bu cür təşəbbüslərlə formalaşır - bilik, məsuliyyət və müstəqillik üzərində.